Analyse Factorielle des Correspondances Multiples (AFCM ou ACM)

DUT STID 2AFA

FX Jollois

Que veut-on faire ?

Problème et objectifs

Tableau disjonctif complet

Transformation de la table des modalités pour n’avoir que des indicatrices binaires

vars
a b c
3 1 2
3 2 3
1 2 1
2 2 2
1 1 4
1 1 4
3 2 3
3 1 1
1 2 1
2 1 2
a
b
c
a1 a2 a3 b1 b2 c1 c2 c3 c4
0 0 1 1 0 0 1 0 0
0 0 1 0 1 0 0 1 0
1 0 0 0 1 1 0 0 0
0 1 0 0 1 0 1 0 0
1 0 0 1 0 0 0 0 1
1 0 0 1 0 0 0 0 1
0 0 1 0 1 0 0 1 0
0 0 1 1 0 1 0 0 0
1 0 0 0 1 1 0 0 0
0 1 0 1 0 0 1 0 0

Tableau de Burt

Décompte des présences conjointes des modalités des variables

a
b
c
a1 a2 a3 b1 b2 c1 c2 c3 c4
0 0 1 1 0 0 1 0 0
0 0 1 0 1 0 0 1 0
1 0 0 0 1 1 0 0 0
0 1 0 0 1 0 1 0 0
1 0 0 1 0 0 0 0 1
1 0 0 1 0 0 0 0 1
0 0 1 0 1 0 0 1 0
0 0 1 1 0 1 0 0 0
1 0 0 0 1 1 0 0 0
0 1 0 1 0 0 1 0 0
a
b
c
a1 a2 a3 b1 b2 c1 c2 c3 c4
a a1 4 0 0 2 2 2 0 0 2
a2 0 2 0 1 1 0 2 0 0
a3 0 0 4 2 2 1 1 2 0
b b1 2 1 2 5 0 1 2 0 2
b2 2 1 2 0 5 2 1 2 0
c c1 2 0 1 1 2 3 0 0 0
c2 0 2 1 2 1 0 3 0 0
c3 0 0 2 0 2 0 0 2 0
c4 2 0 0 2 0 0 0 0 2

Principe

Utiliser le tableau disjonctif complet comme une table de contingence particulière

Utiliser le tableau de Burt

Dans tous les cas

Interprétation longue et délicate

Informations

Modalités rares

Modalités avec un effectif faible : \(< 2\%\) (par exemple)

Interprétation

Contributions

Qualité de représentation

Idem que pour l’ACP.

Variables supplémentaires

Possibilité d’ajouter des variables qualitatives et quantitatives illustratives

Exemple simple

Etude sur des enfants dans une école primaire, ayant subi une intoxication alimentaire.

Age Time Sick Sex Nausea Vomiting Abdominals Fever Diarrhae Potato Fish Mayo Courgette Cheese Icecream
9 22 y F y n y y y y y y y y y
5 0 n F n n n n n y y y y n y
6 16 y F n y y y y y y y y y y
9 0 n F n n n n n y y n y y y
7 14 y M n y y y y y y y y y y
72 9 y M n n y y y y n y y y y
5 16 y F n y y y y y y y y y y
10 8 y F y y y y y y y y y y y
5 20 y M y n y y y y y y y y y
11 12 y M n y n y y y y y y y y
7 17 y F y y y y y y y y y y y
10 16 y F n y y n n y y y y y y
36 19 y F n n y y y y y y y y y
9 0 n F n n n n n y y n y y y
8 0 n M n n n n n y y n y n y
6 6 y F n y y y y y y y y y y
7 10 y M n y y y y y y y y n y
5 15 y M y y y y y y y y y y y
11 14 y F n y y y y y y y y y y
11 0 n F n n n n n y y n y y y
10 18 y M n n y y y y y y y y y
8 14 y F n n y y y y y y y y n
8 21 y F n y y y y y y y n y y
11 13 y M n y y n y y y y y y y
45 10 y F n n y y y y y y y n y
9 0 n M n n n n n y y y y y y
5 12 y F n y y y n y y y y y y
85 9 y M n y y y y y y n n y y
88 0 n F n n n n n y y y y y y
79 17 y F y y y y y y y y y y y
9 9 y F n n y y y y y n y y y
6 0 n M n n n n n y y n y n y
8 0 n F n n n n n y y y y y y
8 0 n M n n n n n y y y y y y
7 15 y F y n y y y n y y y y y
9 19 y M y y y y y y y y y y y
9 11 y M y n y n y n y y y y y
6 0 n F n n n n n y y y n n y
5 17 y M n n y y y n y y y y y
6 16 y M y y y y y y y y y y y
4 12 y M y n y y y y y y y y y
7 0 n M n n n n n y y y y y y
82 20 y F n n y y y y y y y y y
5 4 y F y y y y y y y y n y n
5 20 y M n y y y y y y y n y y
6 16 y M n n y y y y y y y y y
10 0 n M n n n n n y y n y y n
83 0 n M n n n n n y y y y y y
8 0 n F n n n n n y y y y y y
7 22 y F n n y y y y y y y y y
10 0 n M n n n n n y y n y y y
11 17 y M n n y y y y y y y y y
6 0 n F n n n n n y y n y n n
10 19 y M n y y y n y y y y y y
7 14 y M n y y y y y y y y y y

Variables

##       Age             Time       Sick   Sex    Nausea Vomiting Abdominals
##  Min.   : 4.00   Min.   : 0.00   n:17   F:28   n:43   n:33     n:18      
##  1st Qu.: 6.00   1st Qu.: 0.00   y:38   M:27   y:12   y:22     y:37      
##  Median : 8.00   Median :12.00                                           
##  Mean   :16.93   Mean   :10.16                                           
##  3rd Qu.:10.00   3rd Qu.:16.50                                           
##  Max.   :88.00   Max.   :22.00                                           
##  Fever  Diarrhae Potato Fish   Mayo   Courgette Cheese Icecream
##  n:20   n:20     n: 3   n: 1   n:10   n: 5      n: 7   n: 4    
##  y:35   y:35     y:52   y:54   y:45   y:50      y:48   y:51    
##                                                                
##                                                                
##                                                                
## 

A noter : 1 modalité rare (Fish == "n")

Part de la variance expliquée

Valeur propre Variance (%) Cumulée (%)
dim 1 0.34 33.52 33.52
dim 2 0.13 12.91 46.44
dim 3 0.11 10.73 57.17
dim 4 0.10 9.59 66.76
dim 5 0.08 7.88 74.64
dim 6 0.07 7.11 81.75
dim 7 0.06 6.02 87.77
dim 8 0.06 5.58 93.35
dim 9 0.04 4.12 97.47
dim 10 0.01 1.30 98.77
dim 11 0.01 1.23 100.00

Part de la variance expliquée

Représentation graphique

Représentation conjointe

Représentation de chaque variable séparemment

Représentation des variables

En gardant 5 axes

Ce qui implique 20 graphiques…

Modalités importantes (contributions)

Dim.1 Dim.2 Dim.3 Dim.4 Dim.5
Nausea_n 2 1 5 0 0
Nausea_y 5 3 17 0 2
Vomit_n 4 7 0 4 0
Vomit_y 6 11 1 6 0
Abdo_n 15 0 0 1 0
Abdo_y 8 0 0 0 0
Fever_n 14 1 0 1 0
Fever_y 8 0 0 1 0
Diarrhea_n 14 0 0 2 0
Diarrhea_y 8 0 0 1 0
Potato_n 1 26 21 1 12
Potato_y 0 2 1 0 1
Fish_n 0 2 21 53 0
Fish_y 0 0 0 1 0
Mayo_n 8 2 3 2 2
Mayo_y 2 0 1 1 0
Courg_n 0 29 4 1 13
Courg_y 0 3 0 0 1
Cheese_n 5 3 1 2 41
Cheese_y 1 0 0 0 6
Icecream_n 1 9 23 20 18
Icecream_y 0 1 2 2 1

Individus importants (contributions)

Dim.1 Dim.2 Dim.3 Dim.4 Dim.5
1 1 0 0 0
4 0 0 0 6
1 0 1 0 0
4 0 0 0 1
1 0 1 0 0
1 3 25 56 0
1 0 1 0 0
2 0 0 1 1
1 1 0 0 0
0 0 1 1 0
2 0 0 1 1
0 0 1 2 0
0 0 0 0 0
4 0 0 0 1
6 0 0 0 4
1 0 1 0 0
0 1 0 0 8
2 0 0 1 1
1 0 1 0 0
4 0 0 0 1
0 0 0 0 0
0 1 3 7 6
1 7 0 0 3
0 0 1 1 0
0 0 0 1 9
2 1 0 1 0
0 0 1 1 0
0 10 0 0 1
2 1 0 1 0
2 0 0 1 1
0 0 0 1 0
6 0 0 0 4
2 1 0 1 0
2 1 0 1 0
2 13 11 0 3
2 0 0 1 1
0 15 12 0 3
3 4 0 0 20
1 10 4 1 5
2 0 0 1 1
1 1 0 0 0
2 1 0 1 0
0 0 0 0 0
2 13 14 4 2
1 7 0 0 3
0 0 0 0 0
5 1 5 4 13
2 1 0 1 0
2 1 0 1 0
0 0 0 0 0
4 0 0 0 1
0 0 0 0 0
8 3 7 7 0
0 0 1 1 0
1 0 1 0 0

Variables supplémentaires

Avec modalité rare

2 possibilités :

Dans notre cas, nous avons une modalité rare pour une variable à 2 modalités. L’exclure n’est pas utile, il est préférable de placer la variable Fish en illustrative.

Qu’est-ce que ca change ?

Part de la variance expliquée

Les 5 premiers axes

Variables supplémentaires